Tuinen van Hartstocht
Een ideaal omzetten in realiteit, betekent voor sommigen piekeren, afwegingen maken en dan mogelijk een knoop doorhakken. Voor anderen is het vooral doen! Want “als je alles van te voren wilt bedenken, begin je nergens meer aan,” aldus Marieke Kitzen, die vorig jaar samen met Sam Batink onder de rook van Amsterdam Zelfpluk- en proeftuin de Tuinen van Hartstocht startten. Hier wordt onderzocht hoe je waarde toe kunt voegen aan de buurt, je medemens, de natuur en jezelf.
Tekst: Hester Anschutz
“We hadden elkaar denk ik zes keer ontmoet, toen Sam me vroeg of ik mee wilde doen met het opzetten van een groentetuin en ik zei: Ja, dat wil ik.” Het daadkrachtige enthousiasme en de passie voor de zelfpluktuin, het tuinieren klinken door in Marieke´s stem. “Het liefst ben ik nu de hele tijd op de tuin. Het is superleuk.”
Het begon voor Sam en Marieke op 11 mei 2015. “We hadden een stuk grasland van de boer van melkveehouderij de Hartstocht, dat we mochten gebruiken. Daar liepen voor kort nog koeien op. Dat moest worden omgezet om er een groentetuin van te maken. We hebben een trekker met een overtopfrase gehuurd en zijn aan het werk gegaan.” Hierna volgde het kopen van plantgoed, daar waar nog wat te krijgen was. “We waren laat om nog plantgoed te bestellen en moesten het doen met wat er aan plantgoed over was of wat we van andere tuinders konden kopen. Dan stop je van alles in de grond en een maand, anderhalve maand later kijk je om je heen en denkt: wat is hier gebeurd? Dat is precies wat ik aan tuinieren zo leuk vind,” zegt Marieke.
Groot enthousiasme
‘Het enthousiasme van de mensen die vorig jaar bij ons langs kwamen was groot. Van tevoren had ik niet gedacht dat ik dat zo leuk zou vinden, het contact met de mensen. Maar het was geniaal. Kinderen die blij bietjes uit de grond trekken, mannen die wat besmuikt met een lijstje van hun vrouw komen vragen waar de snijbonen staan of een man van negentig die met drie euro binnenkomt en vraagt of we prei hebben. Ja, hebben we. Mieters, mieters, mieters!”
Op hun website beschrijven Marieke en Sam wat ze met hun tuin willen: “Wij doen dit omdat we geloven in een wereld waar wij samen bepalen wat er op ons bord ligt. Dat vraagt om ‘anders’, om ‘nieuw’, om ‘betrokkenheid met elkaar’. Duurzaamheid gaat niet alleen over biologisch, met respect voor mens, dier en mileu, maar vooral om te kunnen overleven op lange termijn. Dat betekent dat dit rendabel moet worden, vandaar onze overwegingen en keuzes.” Ze willen met hun werk aan hun tuin een inkomen kunnen verdienen. “Als je biologisch wilt eten, moet dat op alle niveaus waar gemaakt worden. Je kunt hard roepen dat je duurzaamheid vertegenwoordigt, maar als wij van dit werk niet kunnen leven, is het voor ons als tuinders niet zo duurzaam.”
Kolen als bowlingballen
Dit jaar moet uitwijzen of ze dit voor elkaar krijgen, want op het moment is de tuin nog een echte proeftuin - letterlijk en figuurlijk- en proberen de jonge tuinders van alles uit. “We zitten bijvoorbeeld op hele dikke klei en als het veel regent is het hier heel modderig. Dat merkten we vorig jaar en dan moet je onderzoeken hoe je daarmee omgaat. Dat hoort erbij. We hadden vorig jaar kolen als bowlingballen, maar een wortel wilde niet groeien.” De oplossing om toch een wat gevarieerder aanbod aan groente te kunnen verkopen, was een ruilactie met een andere tuinderij die wel wortels had. Marieke: “Bij zoiets kun je teleurgesteld in een hoekje gaan zitten of je kunt kijken waar ze wel wortelsucces hebben.”
Dit jaar werkt de tuin met een heus teeltplan. “We hebben een divers aanbod, om elk tweede groentebed staat wat anders. Zo staan in ons bonenbed bijvoorbeeld tuinbonen, peultjes, cappucijners, doperwten en straks snijbonen en sperziebonen.” Op de tuin en via een nieuwsbrief horen de leden wat er op een moment te oogsten is en via een soort vlaggensysteem kan iedereen zien waarvan veel of juist wat minder mag worden geoogst. De tuinders laten het voor een groot deel vrij of iemand zich houdt aan de afgesproken hoeveelheid. “We vertrouwen op de eerlijkheid van de mensen.”
Dwars van hokjes
Doordat ze niet hun volledige inkomen uit de tuin kunnen halen, werken zowel Sam als Marieke elders parttime. Marieke als freelance tekstschrijver en Sam als deels melker, deels camerman, deels timmerman. Hiernaast doen beiden de deeltijdopleiding biologisch-dynamische landbouw aan de Warmonderhof in Dronten. Het is wat de beiden samenbracht. Marieke: “Ik woon in Amsterdam en had al langer een volkstuin, waar ik heel gelukkig van werd. Op zeker moment werd ik gegrepen door het onderwerp landbouw, wat dat met de wereld doet en hoe de duurzame variant werkt. Ik wilde daar iets mee gaan doen.” Dankzij het amsterdamse stadslandbouwnetwerk kwam ze bij Warmonderhof uit en zo bij Sam, die op de boerderij de Hartstocht woont. De boerderij de Hartstocht is een stadsboerderij en staat bekend om zijn duurzame projecten.
Toch is de zelfpluktuin de Hartstocht niet officieel biodynamisch, noch biologisch. “We tuinieren wel biologisch, maar we gaan ons niet certificeren. Alles wat in een hokje moet, daar word ik meteen wat dwars van,” zegt Marieke. Daarbij willen de tuinders vooral op de tuin bezig zijn. En Marieke gelooft niet zo in de preparaten. “Ik vind het mooi hoe ik op de landbouwschool leer om naar landbouw te kijken. Ik leer vooral met aandacht te kijken naar wat er gebeurt.´” Vervolgens een uur lang linksdraaiend koemest met watervermengen om aan de grond toe te voegen, dat heeft bij Marieke geen prioriteit. “Ik zie wel dat je daardoor in een soort meditatieve toestand komt en meer met aandacht werkt, maar ik denk, dat je dat ook op een andere manier kunt doen.” Voor hun leden maakt het momenteel niet uit of er Skal of Demeter op de groente mag staan. “Zij willen weten of we de boel niet bespoten hebben, dat is voor hen belangrijk, maar of ik nu wel of niet antroposofisch tuinier ben, dat maakt hun denkt ik niet veel uit.”
Wat zijn de Tuinen van Hartstocht?
De Tuinen van Hartstocht zijn te vinden op een stuk van circa 3.000 m2 bij de boerderij de Hartstocht in Gein. De tuinders Sam en Marieke maken gebruik van een ledensysteem, dat hen financiele stabiliteit geeft, op basis van het CSA-concept: Community Supported Agriculture. Je kunt lid worden, dan betaal je aan het begin van het jaar een bedrag en kunt dan tijdens het oogstseizoen wekelijks verse groente komen oogsten wanneer je maar wilt. De leden delen mee in de overvloed, maar ook in de mogelijke risico’s.
Een oogstaandeel in de tuinen van hartstocht kost € 250 per volwassene (kinderen: hun leeftijd x 7). Het oogstsseizoen is ongeveer dertig weken, vanaf mei tot half november.
Om naast de leden anderen de mogelijkheid te geven van de mooie tuin te komen genieten, willen Marieke en Sam ook in het weekend workshops organiseren.