Vitaler met euritmie

Het geheim van euritmiste Annemarie Ehrlich

Je zou haar ‘een fenomeen’ kunnen noemen: euritmiste Annemarie Ehrlich is 93 jaar en startte onlangs nog een driejarige euritmieleergang. Ze geeft, de wereld bereizend, met grote regelmaat lezingen en cursussen. Als iemand weet wat euritmie kan doen voor je vitaliteit, is zij het wel. Twee van haar direct uitvoerbare, ‘simpele’ adviezen: “Beweeg je rustig en bewust de dag door en spreek rustig en bewust.”  

Tekst: Arianne Collee
Beeld: Cisly Burcksen

We spreken haar wanneer ze nog maar net terug is uit Rusland, waar ze een maand lang verbleef voor haar werk. “Ik had een collega die zei: ‘Ik ben nooit moe.’ Dát kan ik niet zeggen,” vertelt Annemarie. “Maar hoe ouder ik word, hoe minder moe ik ben en hoe makkelijker het is om bij lezingen aandachtig te blijven. Ik kan niet precies zeggen waardoor dat komt. Het verbaast mezelf. Misschien heeft het ook met mijn genen te maken, maar euritmie draagt er zeker ook aan bij.”  

Innerlijke activiteit
‘Vitaal zijn’ betekent voor Annemarie dat je die dingen die je wilt doen, ook kunt doen, dat je daar inspiratie uithaalt en dat ze je niet moe maken. “Het is voor mij erg verbonden met innerlijke activiteit. Dat je innerlijk bezig bent met iets wat je vervult. Het heeft met zelfscholing te maken en dat je dingen doet waarmee je – en dat klinkt een beetje groot – de wereld verandert en zinvol bent voor andere mensen. Als ik lesgeef, voel ik absoluut niet dat ik ouder ben. Het schijnt dat er een ‘buffer’ is, die als het ware groter wordt als je veel doet. En die buffer loopt langzaam leeg - alsof er een gat in zit - als je je verveelt of niks doet.” 

Aandacht
“Via de euritmie kunnen we de levenskrachten aan de wereld teruggeven. De aarde is aan het uitdrogen. We zien gele velden in plaats van groen gras. Dat uitdrogen gebeurt ook met ons. We neigen ernaar ons te laten leven. We zijn zo vaak niet meer echt aanwezig. Euritmie helpt om aanwezig te zijn. Met aandacht. Dankzij die aandacht gaan we onszelf meer in het ‘midden’ beleven, in plaats van voortdurend in ons hoofd te zijn. Via de euritmie probeer ik tegenwicht te bieden aan de digitalisering van de wereld.” 

Bewustzijn
Annemarie stelt dat we ons in deze gedigitaliseerde wereld weer bewust moeten worden van wat taal eigenlijk is. “Euritmie helpt daarbij door het gesproken woord zichtbaar te maken in beweging. De mensheid is aan het ratelen in plaats van aan het spreken. Wie spreekt er nog met een denkpauze, opdat de ander in jouw gedachten mee kan? De innerlijke processen die zich afspelen bij het spreken zijn heel belangrijk. Storm je de dag door, of beweeg – en spreek - je rustig en bewust? We leven in een tijd waarin het bewustzijn een enorme rol zou moeten spelen. Dus leef er niet zomaar op los, maar maak bewust keuzes. Elke dag opnieuw.”  

Om dat te kunnen doen, moet je ‘verlangzamen’. Dat doe je met het bewegen en het bewustzijn. Zo krijg je meer oog voor wat er tussen mensen is. Annemarie werkt hieraan met haar cursisten in haar driejarige euritmieleergang: “We oefenen met ruimte geven aan de ander, ervaren dat er iets van de ander uitgaat en dat er een ontmoeting plaatsheeft op een onzichtbaar terrein.” 

Beweging
“Dan ben ik terug bij het gebied waar ieders vitaliteit leeft. Zonder die levenskracht heb je als het ware geen opwaartse drive. Dan is het leven moeilijker. Vitaliteit draagt jou. Euritmie gaat over bewegen, en beweging is leven. Ik kan door bewust te bewegen een hele ruimte in me sluiten. Door te oefenen wordt deze vaardigheid steeds groter. Dat helpt ons onze levenskrachten te versterken.”  

Oefenen
Heel belangrijk vindt Annemarie ieders eigen verantwoordelijkheid voor de omgang met zijn eigen krachten en met zijn erfelijke aanleg. “Zelf werk ik dagelijks met de ‘sociaal hygiënische oefeningen’ van Rudolf Steiner. Die helpen je meer bevriend te worden met  je levenskrachten. Het zijn simpele oefeningen die je in een kwartier kunt doen. Je hoeft ze niet allemaal elke dag te doen, maar het is belangrijk om àls je ze doet, dat met de grootste aandacht te doen. Veel oefenen is van groot belang. Iemand die de sociaal hygiënische  oefeningen een tijd had gedaan, vertelde me over het effect ervan op haar leven. Ze zei: “Ik voel me nu iedere dag bij de hand genomen.” 

 

Vrienden worden met je levenskrachten:   

*Oefen te spreken met denkpauzes (zodat je bewuster spreekt en de ander de ruimte geeft om met jouw gedachtegang mee te kunnen). 

* Sta in het contact met anderen eens stil bij de vraag in hoeverre er ook er een ontmoeting plaatsheeft op onzichtbaar terrein. Ga bijvoorbeeld eens (te) dicht bij een ander staan. Zo kun je je eigen ‘levenskrachtenlichaam’ en dat van de ander wellicht ervaren. 

* In de vijfde voordracht in het boek ‘Euritmietherapie’¹ van Rudolf Steiner vind je twaalf sociaal-hygiënische oefeningen om thuis te doen. De twaalfde oefening, een ‘eerbiedsoefening’, gaat als volgt. Sta met je voeten op schouderbreedte en voel je voeten op de grond. Plaats je handen bij elkaar op zonnevlechthoogte en roep het gevoel van eerbied in je op. Van hieruit breng je je armen in een horizontaal V-gebaar voor je. Dan breng je ze in een V-gebaar omhoog, tot boven je hoofd. Tot slot breng je een deel van je aandacht naar je achterzijde terwijl je vanuit je schouders je armen weer naar beneden brengt. Herhaal de oefening vijf keer.

¹ Het boek ‘Euritmietherapie’ (GA 315) is verkrijgbaar via de Nederlandse Vereniging voor Euritmietherapie. Voor meer informatie, zie steinervertalingen.nl/euritmietherapie.html 

Dit artikel verscheen eerder in Antroposofie Magazine in december 2019.

Verder lezen over vitaliteit: 

- Opladen in de natuur

- Rudolf Steiners basisoefeningen: kijken naar jezelf en je ik

- Eet van alle levensprocessen met de schijf van zes