Ontmoetingen en reflectie rondom de coronacrisis

De Antroposofische Vereniging in Nederland (AViN) is een initiatief gestart om mensen in de vitale beroepen in de de antroposofische werkgebieden, ruimte te bieden voor gezamenlijke reflectie over innerlijke vragen. Met webinars en persoonlijke gesprekken op afstand, wil de Antroposofische Vereniging een netwerk voor innerlijke gezondheid helpen bevorderen. 

Wat overkomt mij, wat overkomt ons, nu het virus ons leven beïnvloedt?

Het coronavirus heeft ons leven (tijdelijk?) grondig veranderd, het heeft ons maatschappelijk leven stevig in zijn greep. Dus ook ons werk. Plots kan ik alleen nog via smartphone en pc anderen bereiken. Ik moet nu bijvoorbeeld als leraar digitaal een les verzorgen en huiswerk opgeven aan ouders en leerlingen. Maar ik heb geen idee wat er thuis gebeurt! En in de zorg: hoe ga ik om met mensen die niet willen dat hun leven er nu zo anders uit ziet? Die niet naar een werkplaats kunnen gaan of naar een ochtendopening… We zetten ons in om het werk voort te laten gaan, maar vrijwel zonder echt contact of samen-zijn.

Wij allen zijn ‘op afstand komen te staan’. Hoe verzorg je dan het werk dat je voor anderen wilt doen? Voor leerlingen, voor cliënten, voor je medemensen om je heen en ook thuis? Hoe blijf je daarin overeind? Wat is er eigenlijk gaande? En wat kan helpen om daarmee een eigen verhouding te vinden? En er misschien ook meer jezelf aan te worden? Deze vragen kwamen we als Antroposofische Vereniging tegen in contacten met mensen uit de werkgebieden. Maar ze spelen in onszelf ook. Onze ervaring is dat het vaak lastig is tijd te maken voor je innerlijke vragen in de hectiek van de dag en dat het afspreken van een gesprek daarbij een hulp kan zijn.

Vanuit het omgaan met antroposofie, het proberen je bewuster te worden van jezelf als mens en van je medemens in deze tijd, tracht ieder op eigen manieren met angst en ongewisheid te leven en innerlijk gezonder te worden. Het samen reflecteren kan ons ook helpen betekenis te vinden voor wat voor ons als samenleving echt belangrijk is. En hoe een geestelijke wereld daarin mogelijk meedoet. We willen graag vanuit de Antroposofische Vereniging een netwerk voor innerlijke gezondheid en aandacht voor elkaar helpen bevorderen. En we willen, ook gezamenlijk in menselijke en in spirituele zin, betekenis vinden voor de toekomst.

Praktisch: Hieronder vind je 26 mensen met hun e-mailadres die je rond deze thema’s kunt benaderen voor een gesprek per telefoon of anderszins. Wanneer je iemand mailt, kun je samen een tijdstip afspreken voor een gesprek. Als iemand reeds vol is, laat zij/hij dat weten en kun je (eventueel in overleg) een ander vragen. Uiteraard zijn de gesprekken persoonlijk en vertrouwelijk vanuit beide kanten.

Webinars op donderdagen: We starten extra een reeks van 4 Webinars op de donderdag. Op een online webinar kun je luisteren, en als je wilt kun je ook vragen stellen of iets vertellen. Het webinar duurt een uur, met in het eerste half uur vooral presentatie en daarna een interactief gedeelte. We hebben een paar mensen gevraagd te vertellen hoe ze in de coronacrisis staan en hoe ze ermee omgaan: wat ervaren we in deze tijd, hoe duiden we deze ervaringen en hoe kunnen we er mee omgaan? Klik hier voor het uitgebreide programma en uitleg over hoe je je kunt aanmelden.

We verheugen ons op een (digitale) ontmoeting en wensen ieder warmte en vindingrijkheid voor deze tijd. Voor vragen: secretariaat@antroposofie.nl.

 

Gespreksgenoten 

Pim Blomaard, pimblomaard@antroposofie.nl, is bestuurslid van de AViN.Hij werkte eerst als leraar in het voortgezet onderwijs en daarna vele jaren als leidinggevende in de antroposofische gehandicaptenzorg. Als zelfstandige (www.pimblomaard.nl) is hij nu onder meer werkzaam voor het Bernard Lievegoed Onderzoekscentrum (www.bl-oc.nl).

'Ik ervaar deze tijd als een oproep om jezelf beet te pakken, de grond onder jezelf te zoeken. Daarbij helpen mij beelden. Want beelden helpen om dingen een betekenis te geven. Zo zoek ik vanuit het beeld van de "grens". Lichamelijk en innerlijk, maar ook sociaal en maatschappelijk, gaat het over begrenzingen en soms ook grenzeloosheid. Ik zou het leuk vinden met je te delen welke fenomenen ons raken en welke verbanden we daarin kunnen ontdekken.'

 

Emma Vink, emmavink@antroposofie.nl.

Ik ben bestuurslid en ook werkzaam bij de Antroposofische Vereniging, waar ik mij bezig houd met organisatieondersteuning en ontwikkeling, communicatie en sociale innovatie. Daarnaast voer ik in mijn coachingspraktijk (www.novalente.nl) gesprekken met mensen, die gericht zijn op het verdiepend verbinden met wie die mens in wezen is, zodat er een dragende stroom beschikbaar wordt die ruimte geeft aan het voelen van diepe verlangens en het bewustworden en verwezenlijken van levensdoelen.

In deze tijd spreek ik graag met mensen, om zo een moment helemaal stil te staan bij jou, zonder dat er iets moet of van je verwacht wordt! Tijd en aandacht voor wat er in je leeft en omgaat, waar je mee worstelt en ook waar je dankbaarheid voor ervaart. Het kan zo verfrissend zijn dit te doen met iemand die niet zo dichtbij staat, maar zich in dat moment wel met jou verbindt. Dat wil ik graag voor en met je doen. Zo creëren we ruimte voor innerlijke roerselen (van welke aard ook), zonder oordeel en met aandacht. Hopelijk komen we door ruimte te scheppen bij wezenlijke vragen, om hier doorheen te verbinden met jouw innerlijk licht – dat kracht, betekenis, vreugde en hoop geeft.

 

Reinoud van Bemmelen, reinoudvanbemmelen@antroposofie.nl.

Als beeldhouwer en ondernemer ben ik dagelijks bezig met het vormen van de wereld om mij heen. Het fascineert mij hoe wij boven ons zelf uit kunnen stijgen door samen te werken, maar ook hoe dat op alle fronten kan stokken. In deze tijd zijn een heleboel zekerheden weggevallen en vraagt het om radicale veranderingen voor de kortere en de langere termijn. Het valt me op hoe veerkrachtig de mens kan zijn. Het zet mij aan om met de praktische ideeën vanuit de antroposofie richting te geven aan mijn handelen in deze wereld en werkelijk bij te dragen aan een menswaardige maatschappij. In het gesprek ontstaan vaak de nieuwe inzichten en inspiraties waar je in je eentje niet bij kunt komen.

 

Clarine Campagne, clarinecampagne@gmail.com. Ik verzorg scholing, organisatieontwikkelingsprocessen en coaching en ben bestuurslid van de Antroposofische Vereniging en de Iona Stichting.

Het treft me in deze tijd dat ieder meer op zichzelf teruggeworpen wordt met z’n vragen, waarnemingen en zoeken. Er is veel werk en er zijn veel ad hoc vraagstukken, maar daarmee blijf je steeds bezig aan de oppervlakte. Hoe kunnen we met elkaar al luisterend en sprekend iets ontdekken over wat ik en we echt meemaken? Wat zit erachter? Kunnen we reflecteren met ons verstand en ook met ons hart, en zoeken waar je wil wordt aangesproken? Daardoor hoop ik in gesprek iets nader te komen van wat deze tijd jou, mij en ons te zeggen heeft en waar deze ons toe oproept. Ik neem graag jouw waarnemingen, ervaringen en vragen als uitgangspunt voor het gesprek en kan die van mij daarbij aansluiten. Ik houd er ook van om samen iets van verstilling te oefenen.

 

Rik ten Cate, riktencate@gmail.com, is bestuurslid van de Antroposofische Vereniging, werkt als docent aan de Vrijeschool Pabo in Leiden en is beeldhouwer.

Mij houdt in deze weken de vraag versterkt bezig: wat is de relatie tussen wat we met onze zintuigen waarnemen, en wat we niet direct met zintuigen waarnemen kunnen? Dat kan bijvoorbeeld zijn: wat laten de nieuwsberichten mij zien en horen, en wat niet; wat gebeurt en óók? Een andere vraag is: wat kan en moet er anders, in de opbouw na deze crisis?

 

Auke van der Meij, aukevdmeij@gmail.com, is bestuurslid van de AViN. Hij werkte op de Vrije Hogeschool in Driebergen en bij de Begeleidingsdienst voor vrijescholen. (En is nu gepensioneerd.)

Welke nieuwe ervaringen doe ik dezer dagen op, om mij heen, in mijzelf? Soms is er angst: blijf ik wel gezond? En soms is er de overtuiging: innerlijke positiviteit maakt mij, ook fysiek, sterk. Naast anderhalve meter afstand houden, is het ook het besef van de geest in mij en in de schepping een vitale factor. Kan ik dat besef ook versterken?

 

Christina van Tellingen, algemeen en antroposofisch arts, c.vantellingen@kingfishergroup.eu.

Als we hieruit komen is de wereld veranderd. Maar hoe? Hebben we de engelen ontmoet? Lukt het om elkaar/de cliënten/de kinderen beter te zien? Gaan we onze directe contacten anders waarderen? Zijn we onszelf en ons eigen streven nader gekomen? Zijn we authentiek geworden omdat het andere er minder toe doet? En als we elkaar zien, kunnen we het streven van de ander zien, wat die wil worden? Hoe kunnen we bijdragen zo, dat er een verandering komt waardoor we niet nog zo’n coronavirusziekte nodig hebben als mensheid?

 

Annemiek Herremans, aherremans@verbindingverbeeld.nl, kunstzinnig therapeut & biografisch coach, werkzaam in een eigen praktijk en binnen een GGZ instelling.

In de veelheid aan berichten en visies op dit wereldgebeuren ervaar ik het als de kunst om de eigen plaats te zoeken, te vinden en steeds weer opnieuw te veroveren. Er komt nu meer en meer op ons af om, zo lijkt het, krampachtig alles in stand te houden zoals het was. Maar, vraagt het nu niet juist om minderen? Om vanuit de stilte in de wakkere verbinding te kunnen horen hoe we op een nieuwe manier het leven kunnen leiden en ons met elkaar kunnen verbinden? Dat vraagt waarnemen wat er gebeurt, dichtbij, daar waar ik me bevind. Waar nodigt dit mij toe uit? Wat vraagt dit van ons mensen? Ik leef met deze onderzoeksvragen en ben benieuwd!

 

Jan Huisman, Janjhhuisman@gmail.com, organisatie-adviseur en transitiecoach bij het collectief Kracht@co (www.krachtenco.nl), penningmeester bij de Iona Stichting en voorzitter van de Academy for Integrative Medicine.

Door de coronacrisis werk ik volledig vanuit huis, wat verrassend goed mogelijk is, ondanks het intensievere gezinsleven. Daarnaast vraagt dit voor mij om bezinning wat de betekenis van deze crisis is voor ons als individu, als samenwerkende mensen en als samenleving. Het is interessant om te onderzoeken hoe we omgaan met het loslaten van patronen en het leven met andere gewoonten. Wat zijn mogelijkheden en initiatieven die vanuit deze situatie kunnen ontstaan? En hoe kunnen die bijdragen aan veranderingen die dit tijdsgewricht van ons vraagt?

 

Hans Lap, hans@hlap.nl, gepensioneerd directeur van Scorlewald.

Verwacht van mij naar je te kunnen luisteren.

 

 

Rinke Visser, rinkevisser2839@gmail.com, geboren in 1939.

Ik werkte voornamelijk als biografisch coach en consultant. Een vraag waarover ik graag in gesprek zou komen: wat betekent het voor je persoonlijk leven om geconfronteerd te worden met het mensheidskarma, in de vorm van Corona. Mijn eigen ervaring is dat dit ‘bovengeschikte’ thema sterk kleurend is voor mijn ervaringen in het leven van alledag.

 

Frans Romeijn, fromeijn@planet.nl.

Ik begeleid groepen in het waarnemen van het etherische met de methode van Dorian Schmidt. We scholen ons in de waarneming van ons eigen etherlichaam, astraallichaam en de werking van het Ik hierin. Mijn thema in deze tijd: hoe kan ik mijn etherlichaam zo verzorgen dat het een antwoord heeft op het virus? Hoe houd ik mijn Ik rechtop, zodat ik mijn ziel kan leiden in deze tijd en er voor de wereld zijn?

 

Lara Werps, lara@studionovel.nl.

Hoe waardevol is het je verhaal te kunnen vertellen, over hoe jij omgaat met deze nieuwe realiteit? Welke beelden, inspiraties en intuïties helpen jou om je gaande te houden?
Zelf word ik geïnspireerd door ont-moetingen, echte gesprekken, drempelverhalen en zingeving. In mijn werk als (biografisch) coach & trainer en in mijn ervaring in het werken in de zorg, staan en stonden het helder-luisteren en het stellen van verdiepende vragen voorop. De wil tot betekenis verlenen is voor mij een drijfveer om in beweging te zijn. Onderweg te zijn naar vernieuwd perspectief. Ook als moeder van vier schoolgaande kinderen/pubers, die nu ineens thuis zijn, is het oefenen met vindingrijkheid op vele gebieden een mooie uitdaging.

 

Josien de Vries, josien@3Consult.nl.

‘Targetted Lock Down’: een ongekend wereldlot is ons deel. We schrijven 1 april, maar dit is geen grap! Het leven dat we kenden en normaal noemden, blijft dus voorlopig nog totaal in de war, upside down en inside out. En bijgevolg ligt de vraag: wat kan ik, wat mag, moet en wil ik met deze situatie? op een ieders bord. Verwarrend en vermoeiend! Is er überhaupt nog wel iets te willen? Daarvoor is reflectie nodig…. en samen reflecteren op levenservaring (biografiewerk) is mijn beroep. Daarom ben ik blij met dit AViN-initiatief. Als ‘supportprofessional’ voel ik me ‘geroepen’. Weet je welkom!

 

Michiel ter Horst, michielterhorst@gmail.com.

Het meest heb ik geleerd van mijn studenten in de jaren dat ik aan de Vrije Hogeschool hun mentor was. Daarnaast heb ik diverse instellingen opgericht en in vrij veel bestuursfuncties gediend, meest als penningmeester en voorzitter. Door het coronavirus worden organisaties nu onvoorstelbaar heftig onder druk gezet. Zij tonen wel een enorme energie en vindingrijkheid om de problemen op te lossen, maar het doet ook pijn aan alle kanten en mensen raken opgebrand. Je vragen en dilemma’s in jouw persoonlijke situatie bij deze bizarre coronacrisis kan ik niet oplossen, maar ik heb wel een luisterend oor.

 

Lili Chavannes, lili@chavannes.net.

Opgeleid als theoloog heb ik gewerkt als moeder, biografisch coach en mediator: gebieden van praktische menskunde. Ik beleef deze coronatijd als wake-up-call in een vastlopende samenleving, en voel me aangesproken op gezond verstand, op medemenselijkheid en op doen wat ik kan. Zijn we bereid te lijden? Hoe verzorgen we moedskrachten?

 

Pieter Meester, p.c.meester@hetnet.nl, oud-lid van de Raad van Toezicht Urtica de Vijfsprong, oud-secretaris van de Antroposofische Vereniging, waar ik de laatste jaren weer een helpende hand bied, oud-penningmeester Federatie Antroposofische Gezondheidszorg. Verschillende managementfuncties in het bedrijfsleven in binnen en buitenland.

Ik volg de coronacrisis op de voet en ben zeer benieuwd of en welke veranderingen zullen optreden. Daarnaast houdt mij de vraag bezig of er een verband is tussen pandemieën en de ontwikkelingen in de draadloze communicatie.

 

Pim Caljouw, pimcaljouw@gmail.com, werkzaam geweest in het bedrijfsleven als organisatieontwikkelaar.

Al je aandacht, creativiteit en energie is opeens nodig om het hoofd te bieden aan de impact van de coronacrises op je dagelijks leven. Het is alle hands aan dek, elke dag opnieuw en het eind is nog niet in zicht. Je zit er middenin. Tijd om hier bovenuit te kijken, te reflecteren, om begrip te ontwikkelen over wat er gebeurt in de wereld en waaraan jij zelf deelhebt, is er nauwelijks. En toch kan dat soms houvast geven te midden van de hectiek. Mocht je behoefte voelen om erop te reflecteren, ik kan luisteren en het gezamenlijk vanuit waarnemingen tot begrip te komen is mij zeer aan het hart gelegen. Voel je vrij contact op te nemen, ik kijk ernaar uit.

 

Jaap van de Weg, jvdweg@xs4all.nl, is arts en probeert vanuit het karmische perspectief naar gebeurtenissen te kijken, of het nu op individueel vlak of maatschappelijk vlak is. Dat maakt deze tijd erg spannend: wat voor toekomst wil er geboren worden in jezelf en in onze maatschappij? Hoe werk je daar creatief in mee met de beslissingen die je te nemen hebt?

 

Leo Beth, gesprekspartner voor biografiek en drempel-ervaring, leo.beth@hetnet.nl.

We zijn als mensheid met elkaar in een situatie beland die heel veel kenmerken heeft van wat Rudolf Steiner in De weg tot inzicht in hogere werelden de ‘waterproef’ noemt: scheppen vanuit het niets, zonder vaste grond onder de voeten te leren vertrouwen. Samen in gesprek komen over waar jij, misschien ondanks alles, op vertrouwt en wat je kunt doen om dat vertrouwen niet te verliezen.

 

Madeline ter Horst-Mees, madelineterhorst@gmail.com. In mijn werkzame leven heb ik altijd pianoles gegeven. Daarnaast zorgde ik voor onze drie dochters in een Zuid-Hollands dorp. Michiel en ik hielpen mee een vrijeschool op te richten in Alphen aan den Rijn, nu de vrijeschool Ridderspoor; ik speelde vele jaren piano bij de euritmielessen en het Kerstspel.

Tegenwoordig wonen we in Amsterdam waar we een klein huiskamerpodium bieden aan klassieke musici. Ook zij worden nu door de coronacrisis zo hard in hun toch al wankele bestaan geraakt, dat ik enorm met ze te doen heb.

 

Mijn naam is Hester Buijs (56 jaar), hesterbuijs@live.nl, ik woon in Zeist en ben bekend met de antroposofische zorg (sociaal-therapie, ouderenzorg) en biologisch-bynamische landbouw. Ik werk bij de Raphaëlstichting.

In mijn leven draait het om het relationele verbinden met de ander en vanuit die verbinding leren snappen wat je voor die ander kunt betekenen, hoe die ander voor jou van betekenis kan zijn en wat je gezamenlijke weg of zelfs opgave is.

 

Johannes Kronenberg, info@johanneskronenberg.nl, werkt voor de Jeugdsectie aan het Goetheanum in Zwitserland, studeerde kunst en duurzaamheidswetenschappen en werkt met de vragen van de jonge generatie, antroposofie en de klimaatvraag. Ook is hij betrokken bij de Antroposofische Vereniging in Nederland en de Iona Stichting.

De aarde leek de mens al geruimere tijd om stilte te vragen en zelf een halt toe te roepen. Deze halt is plots als een blikseminslag op een wereldvreemde wijze ingeslagen en brengt enorme uitdagingen en gevolgen met zich mee. Maar hoe juist in dit moment de menselijke moraliteit en het harte-midden te vinden?

 

Frans Lutters, fjt.lutters@gmail.com.

Frans Lutters is leerkracht levensbeschouwing en geschiedenis en daarnaast is hij voorzitter van de Vereniging voor Vrije Opvoedkunst. In zijn beroep als leerkracht aan de middelbare Vrijeschool heeft hij veel ervaring in de omgang met jonge mensen en ouders. Daarnaast houdt hij zich bezig met de actualiteit van de geschiedenis, en probeert daarbij de coronacrisis in dit perspectief te zien. Zijn vraag daarbij is: ‘Hoe kunnen we van de nood een deugd maken?’

 

Remco Bakker, remcobakker@kpnplanet.nl. Ik ben werkzaam als bestuurder van de Raphaëlstichting, een organisatie voor antroposofische zorg, ondersteuning en begeleiding aan mensen met een verstandelijke beperking, aan ouderen en bij psyschiatrische vraagstukken. Naast ruime ervaring in de zorg in verschillende rollen ondersteun ik mensen in het hanteren van conflicten en dilemma’s als (collegiaal) coach, mediator en buurtbemiddelaar.

Het uithouden van de onzekerheid in tijden van onmacht is al langer een van de grotere thema’s en levensvragen waar ik me mee bezighoud. Hoe kun je vanuit eigen kracht jezelf en de ander versterken in het open houden en terughouden? Ik ondersteun graag in het onderzoeken, ontdekken en aansluiten op de eigen bron om van daaruit mogelijkheden te ontdekken en te zien. Juist daar waar we het niet-weten (gewild of ongewild) oefenen…

 

Drude van Houwelingen, drudevanhouwelingen@kpnmail.nl.

Lang was ik verbonden aan de Rudolf Steiner school in Haarlem waar ik nu ook woon. Ik gaf daar les in verschillende vakken in de bovenbouw. Antroposofie is de basis van waar uit ik leef. Van daar uit is ‘karma’ mijn hoofdthema. Corona heeft mijn volle aandacht!

 

Dagboekaantekeningen 

Michiel ter Horst:

Velen lezen net als ik regelmatig de weekspreuk. Maar wat hebben die weekspreuken ons nog te zeggen in deze wereldwijde crisis? Ik heb met die gedachte deze week de negenenveertigste spreuk in gedachten met me meegedragen. Dat vond ik niet gemakkelijk temidden van de corona-epidemie: gedachtehelderheid, hoopvolle innerlijke stralen? Ik voelde de behoefte om dat allemaal helemaal om te draaien en ik maakte, als oefening, een ander soort tegenspreuk, uitgaande van de angsten en de zorgen die ik om mij heen overal zie:

Kwetsbaarheid van het zijn voel ik,
zegt mijn gedachteloosheid
de eigen geestelijke groei vergetend;
de wereld, enkel duister,
geeft mij geen enkel sprankje hoop
onzeker blijf ik dwalen.

Maar zo is het niet als wij ons verheffen naar het niveau van de geest. Dan geldt wel degelijk de 49ste spreuk (in de nieuwe vertaling van Roel Munniks):

Ik voel de kracht van het wereld-zijn –
zo spreekt gedachte-helderheid,
indachtig eigen geestelijk groeien
in donkere wereldnachten,
en richt naar de nabije wereld-dag
hoopvolle innerlijke stralen.

En wie met deze spreuken door de jaren heen leeft, kent de kracht die ervan uitgaat en ons week na week bemoedigt bij de gang door het jaar.

Moge deze kracht u sterken in deze crisistijd.

 

Pim Blomaard:

Een paar dagen geleden bezocht ik mijn oude moeder (echt wel een engel). Ze had al drie weken niemand gezien. Mijn zus vond het maar niks dat ik ging: ik bracht moeder maar in gevaar. Gelukkig was moeder heel monter, en volop aan het bellen. Ik leerde haar videobellen waar ze blij mee was. Diezelfde dag ging ik ook nog naar het verpleeghuis om meubels te brengen voor een oud-leraar van de middelbare school wiens mantelzorger ik ben. In de sluis, tussen de twee toegangsdeuren, mocht ik ze neerzetten. Op twee meter afstand, tussen de twee deuren, vertelde mij de verzorgster dat het wel goed met hem ging. Thuisgekomen kon ik wel met hem videobellen, maar hij keek niet naar mij. Hij mompelde dat hij morgen naar huis zou gaan, naar zijn vertrouwde thuis.

Thuis aan tafel hoor ik verhalen over ouders die bezorgd zijn. Een zoon van 15 die somber wordt. Een dochter van 20 die weer in anorexia vervalt. Een zoon van 25 die heel bang is anderen te besmetten. Ze missen houvast en worden onrustig. Hoe trek je jezelf de dag door? En als ik eerlijk ben, merk ik ook bij mezelf dat ik mijn ritme meer kwijt ben dan me lief is. Ik voel me soms zweven in een surrealistische wereld.

En ik merk dat er een vraag op me afkomt: wat is solidariteit en hoe ver gaat die? Redden wij de ouderen ten koste van de jongeren? Redden wij de kappers ten koste van de chauffeurs? Ik voel hoe deze gedachte mij verontrust; solidariteit stopt niet meer bij hoe het was. Wat gaat er gebeuren? Met moeite maar toch uit alle macht zoek ik in mijzelf een kracht die vertrouwen kan geven. ’s Ochtends en ’s avonds, een moment met mijn engel. Ik ben mijn leven niet zeker. Maar vertrouwen in mijn levenslot – dat moge mij erdoorheen helpen.

Tip voor literatuur, het ‘overgavegebed‘:

 

Wat ook komen mag,
wat mij ook het volgende uur,
de volgende dag brengen mag:
Ik kan het, als het mij volledig onbekend is,
door geen angst veranderen.
Ik wacht het af,
met volledige innerlijke rust, in volmaakte zielenrust.

Door angst en vrees wordt onze ontwikkeling tegengehouden;
wij stoten door vlagen van angst terug,
wat uit de toekomst in onze ziel opgenomen wil worden.

De overgave aan wat men goddelijke wijsheid in de gebeurtenissen noemt,
de zekerheid, dat datgene wat komt,
komen moet en dat het op de een of andere wijze zijn goede werking zal hebben,
het oproepen van deze stemming in woorden, in gevoelens, in ideeën
dat is de stemming van het overgavegebed.

Dat is één van de dingen die we in deze tijd moeten leren:
uit louter vertrouwen te leven zonder bestaanszekerheid,
uit het vertrouwen op de immer aanwezig zijnde hulp van de geestelijke wereld.
Waarlijk, anders gaat het in deze tijd niet,
als we niet de moed willen laten zakken.

Laten we onze wil voortdurend sterken en
proberen haar te wekken iedere morgen en iedere avond.

(Naar Rudolf Steiner, op 17 februari 1910 in Berlijn, in Metamorphosen des Seelenlebens, GA 59)