Michaëldagen: intensief en fantastisch

‘Hoe wil ik in de wereld staan in relatie tot de natuur, mijn medemens en de toekomst’. Met die vraag in hun achterhoofd kwamen meer dan 200 jonge mensen van 22 tot 25 september 2016 bij elkaar tijdens de jaarlijkse Michaëldagen. Ze sloegen hun tenten op rond de Zonnehal van camping De Paasheuvel in Vierhouten om samen een veelheid aan workshops, lezingen en voorstellingen bij te wonen. De redactie van Antroposofie Magazine was uitgenodigd een dagje mee te maken.

Bij aankomst klonk prachtig gezang uit de hal, waar de deelnemers 's ochtends na het ontbijt de dag samen startten. Een magisch moment zo midden in de natuur. We zagen deelnemers van andere kampen om ons heen even stil staan en zich verwonderen waar deze prachtige samenzang vandaan kwam.

Aziza Mayo, lector 'Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs' aan de Hogeschool Leiden, stelde haar toehoorders tijdens de ochtendlezing voor een belangrijke vraag: Past de manier waarop je leeft bij wat jij belangrijk vindt? Ze vertelt hen dat we als kinderen leren ons in systemen in te voegen. Dat is immers  het doel van opvoeding en onderwijs. Maar wil je wel leven zoals je dat nu doet? Een vraag waar we de dag goed mee in kunnen!

Workshop smeden
Hierna is het tijd voor de workshops. Ik kies voor smeden, dat wil ik wel eens ervaren. Buiten hebben vier sterke mannen vuurplaatsen en aambeelden klaargezet. Beeldhouwer en smid Rik ten Cate vertelt over de kwaliteiten van ijzer: "De aarde bevat ijzer, maar ook ons lichaam, als het ijzergehalte te laag is voel je een gebrek aan energie" en "IJzer verbindt, maar kan ook scheiden, denk aan een mes of een schaar". We luisteren geduldig, maar eigenlijk staan we te popelen om te beginnen met het smeedwerk.

Eerst steken we de vuren aan. De kolen zorgen ervoor dat de hitte in de vuurbak meer dan duizend graden wordt. Een schort en handschoenen ter bescherming van ons lichaam zijn dus geen overbodige luxe. Als de vuren goed op gang zijn, mogen we aan de slag. Ik kies voor de beginnersklus: het maken van een kachelpook. De smid doet de handelingen stap voor stap aan ons voor. Binnen vijf minuten heeft hij een mooi uitgevoerde pook gereed. Dat ziet er eigenlijk best eenvoudig uit, maar de praktijk blijkt natuurlijk een stuk lastiger! Voor ik een mooie punt aan mijn ijzeren staaf heb ben ik al gauw een half uurtje verder. "Je mag wel wat harder slaan," hoor ik de smid naast mij zeggen. "Ga stevig op twee benen staan en hef je hamer wat hoger. Laat die hamer maar op het aambeeld knallen. Durf maar eens hard te slaan!" Ja, het is voor mij ook durven, merk ik. Ik volg zijn voorbeeld en laat de hamer op de hete staaf denderen. Jee, wat een krachtig gevoel geeft dat. Ik voel m'n spieren in mijn rechterarm na een half uurtje wel protesteren, maar ik zet door. Net binnen de twee uur van de workshop is mijn kachelpool klaar. Met respect voor het ambacht van de smid.

Naast smeden konden deelnemers ook workshops volgen in vilten of een Oloïde maken in steen,een mooie oefening in ruimtelijk inzicht. Op het veld rond de Zonnehal werd druk geschuurd, gesopt en in kleine groepjes gepraat. 

Antroposofie en religie
Na de lunch ga ik met een klein groepje in gesprek met Frank Storm, priester bij de Christengemeenschap, over antroposofie en religie. We groeien naar een steeds meer apocalyptische wereld waarin techniek een steeds grotere plaats inneemt, houdt hij ons voor. Dan is de vraag: Hoe sta je als mens in deze wereld?
Hij onderscheidt vier werelden: de wereld onder je (de natuur), de wereld naast je (de samenleving), de wereld boven je (de geestelijke wereld) en je eigen wereld (zelf).
"De natuur geeft ons veel," zegt hij, andersom moeten wij als mens ook goed voor die natuur zorgen. Met respect, eerbied. Ook de goden brengen offers. De aartsengel Michaël zegt niet wat je moet doen, maar ondersteunt je bij alles wat je onderneemt met barmhartige intelligentie." Uiteindelijk gaat het ook om het zelf. "Heb je wel zelfrespect, ben je blij met je aanwezigheid hier op aarde, ben je bereid tot verdere ontwikkeling?"

Verhelderend is de manier waarop hij over de mensheidsrepresentant van Rudolf Steiner spreekt, waarin de mens zich tussen Lucifer en Ahriman beweegt. Lucifer probeert op allerlei manieren de mens los te maken van de werkelijkheid van ons aardse bestaan; hoogmoed, doorgeslagen idealisme, beter weten zonder werkelijk inzicht, zweverigheid, allerlei godsdienstige stromingen en sekten die de werkelijkheid uit het oog verliezen, zijn dan het gevolg. Ahriman probeert ons te doen geloven, dat alleen het zicht-, weeg- en meetbare de werkelijkheid is, bij voorbeeld in wetenschap, techniek en vaak ook in de politiek. Cijfers bepalen wat er gebeurt. "Hoe ga je om met datgene dat je in je leven tegenkomt. Dat is de vraag waar wij als mensen voor staan," geeft Frank Storm ons mee. "Laten we hier op aarde geen heilige proberen te worden," stelt hij. Een heldere boodschap: Verlies je niet in het krampachtig vasthouden aan zekerheden, maar ook niet in spiritualiteit.

Euritmievoorstelling
We worden getrakteerd op de prachtige euritmievoorstelling "Time" van Elsemarie ten Brink. Samen met Martje Brandsen danst ze op teksten van T.S. Eliot's "Four Quartets". "And the end of all our exploring will be to arrive where we started and know te place fot the first time" staat voor op de flyer. Konstantyn Napolov speelt op fabuleuze wijze de marimba en percussie. Ook klinkt muziek van Johann Sebastian Bach en heel verrassend: Paul McCartney. Via de beamer zien we hem 'Blackbird' zingen.
Nu pas dringt de tekst goed tot me door:
Blackbird singing in the dead of night
Take these broken wings and learn to fly
All your life
You were only waiting for this moment to arise.

Freek de Jonge
In de avonduren volgt het laatste cadeau van de dag: een optreden van Freek de Jonge. Aan de hand van zijn eigen jeugdervaringen schetst hij de aankomende onderwijzers (er zitten heel wat studenten van de Vrijeschoolpabo in de zaal) wat volgens hem echt belangrijk is voor kinderen om te leren. Het gaat volgens hem om vertrouwen, discipline en concentratie.  
Op cabareteske wijze, maar ondertussen bloedserieus, vertelt hij over zijn schooltijd waar hij bepaald geen vertrouwen aangereikt kreeg door de meester. We zien op de foto een klein guitig jongetje met een brilletje op tussen de grote jongens zitten. Het leren ging hem niet goed af. De meester keek vooral naar wat niet goed was. Het was zijn vriend die hem bewust maakte van zijn talent om mensen aan het lachen te krijgen. Een talent dat hij uitbouwde tot de kunstenaar die hij geworden is. Maar niet zomaar, daar is discipline voor nodig. Niet in de vorm van drillen, maar intrinsiek gemotiveerd: je moet het zelf willen. En concentratie. Als voorbeeld laat hij ons een foto zien van gouden medaille winnares Sanne Wevers op de evenwichtsbalk. In opperste concentratie zette ze een superprestatie neer tijdens de Olympische Spelen in Rio.
Na afloop ging hij met de jonge mensen in de zaal in gesprek.

Het was een intensieve en fantastische dag!
Heleen Hupkens, hoofdredacteur AM