Flessendoppen on wheels
De bontgekleurde onderkant van dit skateboard is gebakken van gemalen flessendoppen. Het patroon aan de bovenkant is gecomponeerd uit blauwe doppen van waterflesjes en gele doppen van sinaasappelfrisdrank. Dit wasteboard – zoals het toepasselijk heet – is handgemaakt in Diemen door Jonathan Morrison. Van geupcycled afval maakt hij unieke designs waarmee tieners en jongvolwassenen lekker naar school of kantoor kunnen cruisen.
Tekst en beeld: Annelijn Steenbruggen
Het idee voor Wasteboards is begin 2016 geboren bij Plastic Whale, een organisatie die de wereld afvalvrij en mooier wil maken. Met een tof product voor de jeugd, waarbij je aan de buitenkant kunt zien wát er gerecycled is, willen zij jonge mensen laten ervaren dat afval een grondstof is. En wat is er aansprekender dan een skateboard? Bovendien sluit het naadloos aan op de rage van longboarden en cruisen. Jonathan Morrison, bedrijfskundige en fervent skater, werd de aangewezen persoon om het idee handen en voeten te gaan geven. Hoe? Door gewoon maar te beginnen. In mei 2016 heeft hij op het Amsterdam Dance Event – een muziekfestival waar veel jongeren komen – zijn allereerste wasteboard gebakken in een mobiele bakkerij. Jonathan: “Het resultaat zag er inderdaad heel tof uit, maar je kon er helaas nog niet op staan. De verschillende soorten plastics bleken uiteenlopende smelttemperaturen te hebben, waardoor de verbinding tussen de doppen onvoldoende was gelukt.”
Professor Plastic
Het prototype was niet bruikbaar, maar Jonathan was wel een beetje wijzer geworden. Zijn volgende stap: advies inwinnen bij plastic-experts van universiteiten en industrie. Jonathan: “Op de TU Delft ontmoette ik zelfs een professor in plastics. Een enorme vakfanaat die helemaal wild werd van mijn vraag. Ik ben namelijk de eerste in de wereld die op deze manier plastic hergebruikt. Hoewel ik veel van de professor geleerd heb over polymeren moest ik het productieproces toch zelf met trial-and-error gaan ontdekken. Ondertussen ben ik erachter dat ik de doppen van HDPE-plastic nodig heb. Dat heeft een hoge densiteit en flexibiliteit. Bovendien is dit het schoonst; er wordt bijvoorbeeld ook speelgoed van gemaakt.”
Bakkerij
In een kleine werkplaats in Diemen – in een loods waar ook andere ondernemers en ambachtslieden een werkplaats huren – bakt Jonathan nu kwalitatief goede skateboards. “Omdat ik zelf een skater ben, weet ik precies waar de boarden aan moeten voldoen. Dat is mijn toegevoegde waarde in het proces,” aldus Jonathan. In de werkplaats staan kuubskisten met gemalen en hele doppen, een smeltoven, een skateboardmal en een werktafel met gereedschap. Jonathan: “Het onderdek van het skateboard maak ik van gemalen doppen en daar leg ik het doppenpatroon op. Dat smelt ik in de oven tot een elastisch deeg, dat ik overbreng in de mal. Onder hoge druk laat ik het vervolgens afkoelen en uitharden. Met circa duizend doppen heb ik in tweeënhalf uur een skateboard gebakken. Het onderstel met wieltjes is nu nog virgin material maar dat zal binnenkort ook gerecycled materiaal zijn.”
Materiaal
De oude flessendoppen koopt en krijgt Jonathan via drie kanalen: “Onze grootste leverancier is de stichting voor geleidehonden. Donateurs hebben vaak zelf een hond en als zij deze uitlaten, rapen ze plastic dopjes van de straat. Op die manier verzamelen zij jaarlijks 100.000 doppen die ze voor 25 cent per kilo verkopen als grondstof aan onder andere Chinese fabrikanten. Vanuit de circulaire gedachte is het natuurlijk beter als die doppen door ons in Nederland worden gerecycled. En omdat de opbrengst voor het goede doel is, betaal ik ze 50 cent per kilo. Op de tweede plaats krijgen we gratis doppen van festivals; zij moeten betalen voor elke kilo afval dus het is voor hen lucratief om doppen in te zamelen en ze aan ons te schenken. Het derde kanaal is fanmail van kids die mij doosjes met gespaarde doppen opsturen. Daar ben ik heel blij mee. Met Wasteboards willen we namelijk ook een beweging naar een wereld zonder afval in gang zetten. Het is mijn droom dat kinderen op een wasteboard de straat opgaan – lekker veel plezier maken – en de dopjes die ze vinden in hun tas stoppen.”
Groen labeltje
Zoals gezegd is Jonathan zelf een skater. Op zijn veertiende begon hij ermee. “Het was mijn eerste liefde,” vertelt hij. “Ik stond altijd op een board. Het skaten heeft mij ook gevormd als mens. Letterlijk met vallen en opstaan heb ik doorzettingsvermogen, wilskracht en geduld ontwikkeld. Skaten is namelijk heel veel oefenen. Als je ergens wilt komen, moet je hard werken. Soms moest ik een jaar ploeteren op een nieuw trucje. Aan die skatersmentaliteit heb ik veel gehad tijdens de ontwikkeling van Wasteboards. Vanaf mijn twintigste begon ik het milieu steeds belangrijker te vinden. Ik ben niet geboren met een groen labeltje, maar in de afgelopen tien jaar ben ik wel steeds bewuster en duurzamer gaan leven. Het maken van Wasteboards is voor mij dus een gouden combinatie.”
Aanbod
Jonathan vindt dat hergebruik van afval de standaard moet worden: “Er is genoeg grondstof beschikbaar dus het is nergens voor nodig om nieuwe grondstoffen uit de aarde te trekken. Hoewel hergebruik van afval heel simpel is, gebeurt het toch veel te weinig. Er is nog een verschuiving nodig. Daaraan wil ik mijn steentje bijdragen door aanbod te ontwikkelen. Als mensen de keuze hebben tussen nieuw of gerecycled, zullen ze voor het goede kiezen. Dat vertrouwen heb ik in de mensheid.”
Dit artikel is gepubliceerd in Antroposofie Magazine in september 2017.